Strona główna Parafia Św. Józef Bilczewski, wikary w parafii św. Bartłomieja Ap. w Mogile
Św. Józef Bilczewski, wikary w parafii św. Bartłomieja Ap. w Mogile
Św. Józef BilczewskiŚwięty Józef Bilczewski urodził się 26 kwietnia 1860 r. w Wilamowicach w archidiecezji krakowskiej (obecnie diecezja bielsko-żywiecka) w ubogiej rodzinie. Chrzest św. otrzymał 29 kwietnia w miejscowym kościele parafialnym. Jego rodzicami byli Franciszek, z zawodu stolarz i Anna. W 1871 r. ukończył szkołę ludową w Wilamowicach, w 1872 r. – czwartą klasę maturalną w Kętach.
 
W latach 1872-80 uczęszczał do gimnazjum w Wadowicach. Był bardzo zdolnym i pilnym uczniem, o ogromnym zamiłowaniu do nauki. W dokumentach gimnazjum, w których umieszczono spisy imienne uczniów według osiągnięć w nauce, Bilczewski był bardzo wysoko notowany.
 
Maturę zaliczył 13 czerwca 1880 r. z wyróżnieniem, a następnie wstąpił do Seminarium Duchownego w Krakowie. W 1880 r. rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Uczęszczał też w tym czasie na wykłady na Wydziale Filozoficznym. Obydwa fakultety zaliczył celująco. 6 lipca 1884 r. przyjął z rąk ks. kard. Albina Dunajewskiego święcenia kapłańskie.
 
W czasie od 10 września 1884 do 30 września 1885 r. pełnił funkcję wikarego w parafii św. Bartłomieja w Mogile. W latach 1885-86 odbył studia teologiczne w Wiedniu i uzyskał tytuł doktora teologii. Potem studiował w Rzymie i w Paryżu. Interesowała go podczas tych studiów archeologia chrześcijańska, którą wykładał Jan Baptysta de Rossie. Kiedy wrócił do kraju, pełnił funkcję wikariusza w Kętach i w Krakowie oraz katechety w gimnazjum. W 1890 r. zaprezentował rozprawę habilitacyjną na Uniwersytecie Jagiellońskim zatytułowaną „Archeologia chrześcijańska wobec historii Kościoła i dogmatu”.
 
17 grudnia 1900 r. papież Leon XIII mianował ks. Józefa Bilczewskiego arcybiskupem lwowskim obrządku łacińskiego. Konsekracja biskupa odbyła się 20 stycznia 1901 r. w katedrze we Lwowie, gdzie przyjął sakrę biskupią z rąk ks. kard. Jana Puzyny z Krakowa. W akcie konsekracji uczestniczyli: arcybiskup lwowski obrządku grekokatolickiego Andrzej Szeptycki i bp przemyski Józef Sebastian Pelczar.
 
Działalność duszpasterską oparł na następujących zasadach: łączność ze Stolicą Apostolską, sprawiedliwość, Dekalog i Ewangelia. Program pracy oparty został o hasło: „Oddanie się całopalne za sprawę Kościoła świętego”. W swojej archidiecezji propagował kult Eucharystii, przyjmowanie Komunii św. i pełnego uczestnictwa we mszy św. W czasie I wojny światowej rozwinął kult Najświętszego Serca Pana Jezusa, aby ukazać, że zwłaszcza w czasie niepokoju i nienawiści, jakie przyniosła wojna, jest miejsce dla miłości Boga. Czcią otaczał Matkę Najświętszą nazywając Ją Matuchną. Na jego prośbę w Litanii Loretańskiej umieszczono wezwanie „Królowo Polski – módl się za nami”.
 
Napisał wiele listów pasterskich, i niektóre z nich poświęcił sprawom nauczania religii i wychowana młodych. Dbał o podniesienie liczby kapłanów i stopnia ich wykształcenia; starał się o rozwój oświaty katolickiej i narodowej, zakładając szkoły, czytelnie, biblioteki, ochronki. Inicjował tworzenie kółek rolniczych, kas zapomogowo-pożyczkowych; wydawanie nowych tytułów prasy katolickiej. Do metropolii lwowskiej sprowadził nowe zakony, które zajmowały się pracą charytatywną i oświatową. Fundował kościoły i kaplice, szkoły oraz ochronki. Nauczał, że fundamentem życia społecznego powinna być sprawiedliwość i miłość chrześcijańska.
 
Józef Bilczewski zmarł 20 marca 1923 r. we Lwowie w opinii świętości. Jego pogrzeb zgromadził wielki tłum ludzi. Starania o jego beatyfikację rozpoczęto w latach 30. we Lwowie. Ponieważ po zakończeniu II wojny światowej wskutek zmian politycznych nie można było prowadzić procesu beatyfikacyjnego we Lwowie, Kongregacja Świętych Obrzędów zgodziła się, aby kontynuować proces w Krakowie. Proces został zakończony w Rzymie 10 grudnia 1997 r. Proces beatyfikacyjny wydłużył się wskutek trudności w zebraniu pism i dokumentów po J. Bilczewskim. Ojciec Święty Jan Paweł II podpisując proces beatyfikacyjny stwierdził, że życie ks. Bilczewskiego było wypełnione aktami heroicznymi i wieloma cnotami.
 
W trakcie przygotowań do procesu beatyfikacyjnego, ks. prałat Józef Dowsilas starał się przybliżyć postać świętego mieszkańcom Wilamowic. W latach 1949-93 często ks. Dowsilas odwiedzał Wilamowice i był przyjacielem ks. kanonika Franciszka Bieli, proboszcza w tej miejscowości. W kazaniach wspominał o świętości i cnotach kandydata do beatyfikacji, cytując fragmenty jego listów. Starano się upowszechnić w Wilamowicach kult Bilczewskiego i zachęcał wiernych do modlitwy o jego beatyfikację. W 1973 r. ks. kard. Karol Wojtyła przeprowadził wizytę kanoniczną w parafii wilamowickiej. Działo się to w 50. rocznicę śmierci abp Bilczewskiego. Kard. Karol Wojtyła wspominał o działalności Bilczewskiego i zachęcał do modlitwy o jego beatyfikację. 26 czerwca 2001 r. Ojciec Święty Jan Paweł II beatyfikował we Lwowie arcybiskupa Józefa Bilczewskiego.
 
W 1904 r. św. Bilczewski zorganizował we Lwowie kongres maryjny, w czasie którego dużo miejsca poświęcił Maryi, jako Królowej Polski. Jako abp starał się przez Stolicę Apostolską o usankcjonowanie kultu Królowej Korony Polskiej i uzyskał potwierdzenie Ojca Świętego Piusa X, który ustanowił liturgiczne święto Królowej Korony Polskiej dla diecezji przemyskiej i lwowskiej. Obchodzono je w pierwszą niedzielę maja jako święto dziękczynienia za opiekę Maryi nad Polską.
 
22 kwietnia 1910 r. Bilczewski został przyjęty na osobistej audiencji przez Ojca Świętego. Na prośbę Bilczewskiego, Pius X ustanowił Maryję Królową Korony Polskiej patronką archidiecezji lwowskiej, a katedrę podniósł do godności bazyliki.
 
Abp Bilczewski zaangażował się w przywrócenie skradzionych świętokradzko wizerunkowi jasnogórskiemu diademów. Starano się, aby koronacji obrazu jasnogórskiego dokonał Józef Bilczewski, ale nie otrzymał od władz carskich zaboru rosyjskiego pozwolenia na wyjazd do Częstochowy. Jednak z polecenia metropolity we wszystkich kościołach lwowskich biły dzwony w dniu 22 maja 1910 r. na znak solidarności z rodakami uczestniczącymi w koronacji na Jasnej Górze.
 
Bilczewski po raz pierwszy przybył na Jasną Górę 14 marca 1917 r. w charakterze religijnych i w celu ćwiczeń rekolekcyjnych. Codziennie celebrował msze św. przed cudownym obrazem. Podjął starania o usunięcie pomnika cara Aleksandra II, który znajdował się na placu przed Jasną Górą. Pomnik usunięto pół roku później.
 
Arcybiskup Bilczewski jako wytrawny profesor uniwersytecki i znakomity uczony o sławie europejskiej, nie zaniedbywał rozwijania opieki nad Wydziałem Teologicznym we Lwowie i Seminarium Duchownym, którego wicerektorem był Adam książę Sapieha, doktor prawa kanonicznego. Jedną z największych trosk abp Bilczewskiego był brak kapłanów, z powodu którego wiele kościołów i szkół archidiecezji nie miało dostatecznego dostępu do nauki i wychowania Kościoła. Z nastaniem nowego metropolity, powoli stan ilościowy alumnów zmieniał się, przybywało kleryków i kapłanów. Wielkim poparciem i zaufaniem darzył Sługa Boży także zgromadzenia zakonne męskie i żeńskie. Za jego rządów osiedliło się kilka nowych kongregacji zakonnych. Zajaśniał również Arcybiskup na niwie pedagogiki katolickiej jako pedagog-praktyk, profesor-wychowawca, duszpasterz i pisarz. Jako profesor odznaczał się darem mistrzowskiej wymowy. Ks. abp Bilczewski poświęcił sprawom nauczania religii i wychowania kilka listów pasterskich: „W sprawach nauczania katechizmu” (1901), „Chleb żywota” (1912), „Uczyć, uczyć, uczyć” (1912), „O miłości ojczyzny” (1923).
 
Zdaniem abp Bilczewskiego w osobowości katechetycznej muszą się zaznaczyć: wierność ideałom życia, miłość ojczyzny, sprawiedliwość względem wychowanków, głęboka religijność, kontakt pedagogiczny, pracowitość zawodowa.
 
Kładł nacisk na wizytacje kanoniczne, listy pasterskie i odezwy. Ponieważ wierni wszystkich klas społecznych wysilali się w celu jak największego okazania czci i przywiązania do swego Arcypasterza. W swoim sercu miał głęboką cześć dla innych wyznań na terenie swej metropolii. Nie pomijał więc kościołów grekokatolickich. Starał się szanować przekonania narodowe katolików – Niemców i Węgrów.
 
Szczególną uwagę zwracał na wychowanie duchowieństwa, jego walory moralne i intelektualne, umiłowanie świętości i nauki. Zdolnych alumnów i młodych księży wysyłał na studia do Rzymu, Fryburga, Insbrucku, Wiednia.
 
Ks. Arcybiskup Bilczewski sam pochodząc z ludu, dostrzegał i rozumiał potrzeby i problemy dnia codziennego najuboższych swoich wiernych. O wielkim oddaniu i gorliwości w działalności duszpasterskiej arcybiskupa, wiele mówią jego listy pasterskie, bogate w treść, posiadające piękną szatę literacką. Były one tłumaczone na język czeski, węgierski, niemiecki. W swoich listach pasterskich z wielką erudycją przedstawiał prawdy wiary, zwalczał fałszywe poglądy, poruszał zagadnienia etyczne. Jego listy pasterskie ukazały się drukiem w trzech tomach. Pierwszy tom ukazał się w roku 1908, drugi w roku 1922, a trzeci tom w roku 1924.
 
W pracy duszpasterskiej abp Bilczewski szczególną troską otaczał młodzież. Jako człowiek nauki poświęcał wiele energii i sił w szerzenie oświaty w duchu chrześcijańskim i narodowym. Bardzo bliskie jego sercu były szkółki wiejskie i małomiasteczkowe.
 
 
ks. Michał Boguta
Por. "Mogilski Krzyż. Gazeta parafii św. Bartłomieja" 10 (52)/2003, s. 16-18.