Zadanie dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

W 2017 r. Opactwo Cystersów zrealizowało zadanie współfinansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pn. „Konserwacja unikatowych ksiąg z kolekcji Opactwa Cystersów w Mogile”. Zadanie obejmowało pełną konserwację oraz dokumentację konserwatorską trzech wspaniałych zabytków piśmiennictwa.

Pierwszy z nich to rękopis z 1477 r. Zawiera on teksty dwóch polskich autorów z II połowy wieku XV, wykładowców Akademii Krakowskiej, Jana z Gniezna oraz opata mogilskiego Jana Taczela. Pierwsza część rękopisu została spisana ręką Jana z Gniezna, jego autorstwa są także marginalia, uzupełnienia i notki nad tekstem. Część druga rękopisu to materiał dokumentacyjny do wykładów na Akademii Krakowskiej prowadzonych przez opata mogilskiego Jana Taczela w latach 1477-1478. Zachowane na k. 63 i k. 249 notatki wskazują na właściciela rękopisu, samego Jana Taczela i potwierdzają fakt korzystania przez niego z tych wypisów w czasie wykładów na Akademii.

Druga księga to wydrukowany w 1475 r. we Wrocławiu inkunabuł autorstwa Mikołaja z Błonia. Autor pochodził z Błonia na Mazowszu. Studiował, a następnie wykładał na Akademii Krakowskiej. Był kapelanem królewskim, pracował w królewskiej kancelarii. Jego najważniejsze dzieło, podręcznik dotyczący sakramentów, tzw. “Sacramentale”, powstało około 1430. Po raz pierwszy wydane drukiem we Wrocławiu, w 1475 r. (właśnie egzemplarz tej edycji zachował się w mogilskich zbiorach). Później traktat Mikołaja z Błonia był wydawany w wielu krajach Europy - w całym XVI w. to ogółem 36 wydań.

Trzeci zabytek to XVII-wieczny druk muzyczny - Joannis Donfridi, “Viridarium musicoMarianum….” Wydany w 1627 w Trewirze druk unikat. Do naszych czasów zachowały się jedynie 3 egzemplarze tej księgi: poza biblioteką Cystersów w Mogile, jedynie w Paryżu i Monachium. Zbiór, który został poddany konserwacji, zawiera głównie wielogłosowe utwory maryjne. Pochodzący z I poł. XVII wieku starodruk jest świadectwem czasów, w których muzyka włoska najsilniej oddziaływała na twórczość powstającą w całej Europie. Dzięki zachowanemu w zbiorach Cystersów egzemplarzowi wiemy, że muzyka ta docierała również na tereny Rzeczypospolitej. Jako uzupełnienie zawartego w tej księdze europejskiego repertuaru dopisano unikatową kompozycję Marcina Mielczewskiego (zm. 1651). To XVII-wieczny rękopis. Najprawdopodobniej był to utwór wykonywany przez kapelę cysterską w XVII wieku.

Rękopis, inkunabuł oraz starodruk muzyczny (powstałe w latach 1475-1627) to obiekty reprezentatywne dla całej cysterskiej biblioteki, funkcjonującej w Mogile nieprzerwanie od XIII wieku.

Projekt dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.